Jacob was acht jaar oud, toen
hij vijftig jaar geleden verdronk in een beekje. Hij is nog steeds acht jaar
oud als hij vijftig jaar later weer wordt teruggevonden, levend en wel, in
China. Hij wordt naar huis gebracht, naar zijn inmiddels bejaarde ouders in het
dorpje Arcadia. Lucille, zijn moeder, neemt hem liefdevol op in huis, terwijl
Harold niet denkt dat dit echt zijn zoon is en ‘het’ liever niet in huis wil
hebben. Een moeizame tijd volgt, en meer Teruggekeerden stromen het dorp
binnen.
Niet iedereen is er blij mee, zeker niet als het om dagelijkse
busladingen begint te gaan en er geen plek meer voor ze is. Er begint onrust te
heersen. De Teruggekeerden krijgen huisarrest. Harold en Jacob moeten van
Lucille wat tijd samen doorbrengen om weer nader tot elkaar te komen. Ze gaan
een stuk wandelen en eindigen bij de rivier, waar ze een tijd spelen. Pas later
ontdekt Harold dat dit de plek was waar Jacob dood gevonden werd, vijftig jaar
eerder. Harold en Jacob worden daar opgepakt, ook al zijn ze nog op eigen
terrein. Jacob moet naar het schoolgebouw, waar ze de Teruggekeerden verzamelen,
in een soort kamp. Harold besluit bij hem te blijven. De sfeer wordt steeds
grimmiger.
Jason Mott schrijft in een
nawoord dat hij het idee voor dit boek kreeg, door een droom een paar weken na
de dood van zijn moeder. De wens om een overleden geliefde nog eens te zien, te
spreken, te voelen. De thema’s die in dit nawoord worden besproken door de
auteur, heb ik niet in het boek kunnen vinden. Ik heb het vermoeden dat dit
verhaal zo persoonlijk is geworden, tijdens het schrijven, dat betekenissen
uitstekend in het hoofd van de auteur zitten, maar niet zo helder op papier
zijn gezet.
Het verhaal heeft een lang
en traag begin, waarvan je je gaat afvragen waar het naartoe gaat leiden. De
spanning stijgt absoluut, juist omdat de auteur je zo in het ongewisse laat.
Het is wel een soort gefrustreerde spanning, omdat je graag een tipje van de
sluier opgelicht zou zien worden. Het is moeilijk om alle symboliek bedoeld
door de auteur te ontdekken. Nu ben ik helemaal niet zo van de verplichte
betekenis en symboliek van elke pagina in een boek, maar dit boek wijst je wel
ergens op. En dus ga je zoeken. Door de onduidelijkheid vind je dan vermoedelijk
ook symboliek die de auteur helemaal niet zo bedoeld heeft.
Is de massahysterie en de
discriminatie een onderwerp dat de auteur heeft willen communiceren? Of wilde hij
met name aantonen hoe mensen zouden kunnen reageren op de terugkeer van een
gestorven familielid? Wat is de rol van geloof in dit verhaal en het kruisje
dat teruggevonden wordt? Waarom hoest Harold ineens zo veel en is Lucille
zoveel slechter te been dan in het begin van het boek? Gaat het over de invloed van mensen op elkaar in een kleine gemeenschap? Gaat het over persoonlijk drama of over een wereldmysterie? Gaat het over dat allemaal tegelijk misschien?
‘De Teruggekeerden’ is goed
geschreven en fascinerend, maar het komt uiteindelijk niet voldoende bij
elkaar. Het boek is te gevuld en wellicht ook te ingevuld. Om vragen op te
roepen (zoals op de achterflap staat aangekondigd) moet er ook wat ruimte zijn
om na te denken, lucht te happen. In feite toont de auteur te weinig en leidt
hij te veel, ook al lijkt dat een tegengestelde. Ik voelde me een beetje gefopt
toen het uit was, omdat niet al die pagina’s betekenis hebben gekregen, en dat
leek wel beloofd.
De eindscène met het
heldhaftige optreden van Lucille en Harold is prachtig. De manier waarop dit
bejaarde echtpaar afzonderlijk van elkaar het heft in eigen handen neemt, is
geweldig en spannend. Hier ook worden deze twee personages echte mensen, die je bij gaan blijven. Ik had graag meer over hen gelezen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten